Onlangs las ik het boek "Leesbeesten en boekenfeesten" van Jan Van Coillie. Hierin wordt verteld over de leesontwikkeling van het kind, die samenloopt met de algemene ontwikkeling. Zelfs wanneer een kind zelf kan lezen op 7 jaar, blijft het belangrijk om voor te lezen. Maar waarom precies?
Hoe verloopt de leesontwikkeling van een kind?
Babyfase: er is geen verschil tussen een boek en ander stuk speelgoed. Ze voelen, sabbelen en gooien het op de grond. Op 6 maanden beginnen baby's de plaatjes in het boek met voorwerpen uit de omgeving te linken. Rijmpjes en liedjes helpen om klankpatronen te herkennen.
Peuterfase: op dit moment gaan ze woordjes ontdekken, bovendien zijn dieren of andere peuters de helden van het verhaal. Vaak helpen herhalingen om het kind zelfzekerder te maken. De boeken zijn met harde cover en vaak in kleine, vierkante vorm. De afbakening van de tekeningen zijn duidelijk en met dikke contouren, de kleuren zijn helder in het rood, blauw, geel of groen, oranje, paars.
Kleuterfase: vriendschap en magie staat centraal. Het kwade wordt altijd bestraft en het goede beloond. Angst wordt overwonnen, er kan al eens een grapje gemaakt worden. Inspelen op de "ontluikende geletterdheid" kan met pictoboeken waar belangrijke woorden zijn vervangen door plaatjes. De kleuters kunnen de prentjes meelezen en worden zo spelenderwijs naar de gedrukte woorden geleid. De lijnvorming is meestal dunner, de kleuren zijn niet meer zo primair en kunnen ook buiten de lijnen vloeien.
Kindfase tot 12 jaar: kinderen leren redeneren, willen boeken steeds meer gebruiken als instrument om informatie te vergaren. Vrienden komen nog meer centraal te staan: samen zetten ze de gemene volwassenen voor schut. De belangrijkste stap is tussen 8-9 jaar, lezen wordt gebruikt om nieuwe ideeën te leren kennen en nieuwe gevoelens te ervaren. Lezers kunnen complexere teksten aan. De leescompetentie ontwikkelt zich. De leesvoorkeuren van jongens en meisjes groeien in deze fase uit elkaar. Voor leerkrachten: je kan de jonge lezer confronteren met nieuwe genres en literaire technieken zoals beeldspraak of perspectiefwissel.
Adolescentie: zoeken naar de identiteit en het vormen van een eigen persoonlijkheid, ook in de boeken is de hoofdpersoon op zoek naar zichzelf. Boeken voor 12+ gaan vaak over liefde, problemen, historische verhalen, andere culturen, vriendschap, avonturen en/of sport. Boeken voor 15+ behandelen innerlijke problemen, seksualiteit, sociale vraagstukken ...
Gevoel voor humor in boeken
Tot 3 jaar lachen kinderen om mama die waggelt als een pinguïn of een kat die hond genoemd wordt ("ongerijmdheden").
Tussen 3 en 6 jaar is humor vooral gebaseerd op uiterlijke verschijningen zoals een hele dikke man of een dier dat zich als mens gedraagt. Overdrijven of stapelverhalen met herhalingen scoren ook goed.
Van 7 tot 12 jaar kunnen woordspelingen of andere taalhumor voor plezier zorgen.
Vanaf 12 jaar kan alles wat abstracter en complexer, en mogen de sociale situaties absurd of onlogisch zijn. Een parodie, satire of wat ironie beginnen de jongeren te waarderen.
Waarom is voorlezen belangrijk? Stop nooit met voorlezen!
De magie van voorlezen zit in de tekst, de beelden en de handeling van het voorlezen zelf. Kinderen houden er onvergetelijke, warme herinneringen aan over.
Kinderen die voorgelezen worden, ontwikkelen een rijkere woordenschat en een groter begrip van zinsstructuren.
Voorlezen bereidt voor op zelf lezen. Kinderen worden geprikkeld en nieuwsgierig gemaakt naar de geschreven taal, ontwikkelen een positieve houding en zien de zin van het lezen in.
Voorlezen verkleint het risico op leesproblemen en dyslexie.
Voorlezen bevordert de luister- en spreekvaardigheid.
Ook als kinderen zelf leren lezen, blijft voorlezen belangrijk. Beginnende lezers lopen het risico het leesplezier te verliezen omdat de eerste (AVI) verhalen minder te bieden hebben dan wat je voorleest als volwassene. Je blijft best complexe verhalen, verhaallijnen of tijdsniveaus aanbrengen die ze niet uit zichzelf zouden lezen.
Bron: Leesbeesten en boekenfeesten, Jan Van Coillie, Davidsfonds, 2007
Comments