Hoe helpen boeken bij afscheid nemen?
- master letterfretter
- Aug 10
- 3 min read
Toen mijn mama net overleden was begin juni, deed ik een oproep op mijn social media. Op zoek naar boeken die zouden helpen bij rouwverwerking, kreeg ik heel wat tips en verdiepte mij er ook zelf nog verder in. Hieronder een overzicht dat hopelijk ook anderen kan helpen in hun eigen proces.
Vanuit de bibliotheek kreeg ik de tip voor het boekje “Op afstand nabij” van Uus Knops en kon ik een spel lenen: vergeet-niet-me-verdrietjes. Dit is bedoeld voor kinderen van 2-7 jaar, mensen met autismespectrumstoornis en/of verstandelijke beperking om via spel te leren omgaan met de dood.
Beoordeling van het spel:
Je speelt memory aan de hand van de tekeningen op de kaartjes.
Wat vonden we leuk: de roze en paarse kaartjes (symbolen van afscheid nemen, rituelen om iemand te herinneren). Het helpt om herinneringen en kleine dingen naar boven te brengen tijdens het spel zodat het afscheid op een heel andere manier kan besproken worden.
Wat vonden we minder leuk: de tekeningen mochten strakker, meer grafisch, want mijn twee dochters met autisme vonden sommige dingen te moeilijk afgebeeld. De link naar het rouwen is niet altijd even duidelijk bij alle thema-onderdelen, er komen ook moeilijke woorden in voor die naar ons gevoel niet zouden begrepen worden door jongere kinderen. Mijn idee is dat dit eerder past in een schoolcontext waar er nog verder kan gewerkt worden rond dit thema, woordbegrip, omkadering etc. In een gezinscontext waar je vooral gewoon het spel speelt, plus hier en daar wat extra praat, is het eigenlijk maar een eerste aanzet tot …
Boekentips:
Doodgewoon (Bette Westera): een verzameling gedichten voor jong en oud met mooie illustraties van Sylvia Weve. Achteraan staat nog extra informatie over euthanasie, begrafenissen, rouwverwerking …
Wij hebben dit boek zelf in huis en ik bekeek het nog een keer naar aanleiding van deze blog. Er staan een aantal heel mooie teksten in.
Soms is afscheid nemen al begonnen voor het werkelijke sterven. Het gedicht “Verstrooid” vertelt hierover:
Hij was mijn verjaardag vergeten.
Hij liep door de stad zonder jas.
Hij vroeg aan mijn zus hoe ze heette.
Hij stopte zijn krant in de was.
Hij kon geen spaghetti meer koken.
Hij smeerde de saus op zijn brood.
Hij was weer begonnen met roken.
En zomaar opeens was hij dood.
Gewoon in zijn slaap overleden.
Eerst was hij alleen maar verstrooid.
Nu dwarrelt zijn as naar benedenen is hij verstrooider dan ooit.
Helemaal raak is het gedicht “Beter niet”:
Zeven dingen
die je beter
niet kunt zeggen
tegen iemand
die een tijdje terug
zijn vader
heeft verloren.
Went het al een beetje?
Gaat het al wat beter?
Lekker leuke dingen doen.
Ik weet precies hoe je je voelt.
Gelukkig heb je je moeder nog.
Voor hem was het het beste zo.
Kop op, je bent nog jong,
het komt wel goed.
Een stukje uit “Oma Els”:
Oma Els is doodgegaan.
Een lichaam zonder leven.
Voordat we naar het kerkhof gaan,raak ik haar hand nog één keer aan
en pluk voor haar een paardenbloem. Die ga ik aan haar geven.
Andere boekentips:
Tot de dood ons niet meer scheidt (Nele en Wouter Stinckens)
Kikker en het vogeltje (Max Velthuijs)
Als verdriet op bezoek komt (Eva Eland)
Zij, ik en de sterren (Simone Arts)
Briefjes voor Pelle (Marlies Slegers)
Toen mijn broer een robot werd (Emiel de Wild): vroeger gelezen en 4* gescoord
Rouwen is liefde (Manu Keirse en Luuc Smit): onlangs gelezen, zie Facebookpost van 3 juli met mijn belangrijkste leerpuntjes (het zijn er 4).
Het is oké om je niet oké te voelen (Megan Devine)
Het rouwende brein (Mary-Frances O’Conner)
Van missen krijg je het koud (Sandra Jongeneelen en Wouter van der Roorn)
Wanneer word je dood? Vragen van kinderen over doodgaan, begraven en cremeren (Riet Fiddelaers-Jaspers)
Als vlinders spreken konden (Yvonne van Emmerik)
Troost (bundel van oa Sassafras De Bruyn)
Een handjevol troost (Liz is More)
Troostende woorden (Toon Hermans)
Vergeet mij niet, gedichten over afscheid en herinnering
Van harte gecondoleerd (Ameline Ansu)
Dood zijn is dat voor altijd (Lies Scaut)
Alles wat was (Stine Jensen)